Ferill 388. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
148. löggjafarþing 2017–2018.
Þingskjal 928 — 388. mál.
2. umræða.
Nefndarálit með breytingartillögu
um frumvarp til laga um breytingu á lögum um Viðlagatryggingu Íslands, nr. 55/1992, með síðari breytingum (heiti stofnunar, einföldun stjórnsýslu o.fl.).
Frá efnahags- og viðskiptanefnd.
Nefndin hefur fjallað um málið og fengið á sinn fund Sóleyju Ragnarsdóttur frá fjármála- og efnahagsráðuneyti, Gunnar Ingólfsson, Ragnheiði Sigurðardóttur og Söru Sigurðardóttur frá Fjármálaeftirlitinu, Huldu Ragnheiði Árnadóttur og Sigurð Kára Kristjánsson frá Viðlagatryggingu Íslands, Guðjón Bragason frá Sambandi íslenskra sveitarfélaga og Ólaf G. Flóvenz frá Íslenskum orkurannsóknum. Nefndinni bárust erindi um málið frá Fjármálaeftirlitinu, Viðlagatryggingu Íslands, Sambandi íslenskra sveitarfélaga, HS Orku, Samorku og Íslenskum orkurannsóknum.
Frumvarpið lýtur í fyrsta lagi að nafnbreytingu og breyttri hugtakanotkun þannig að heiti stofnunarinnar Viðlagatrygging Íslands verði Náttúruhamfaratrygging Íslands og að í stað viðlagatrygginga verði rætt um náttúruhamfaratryggingar. Í öðru lagi er lagt til að ákvæði um skoðunarmenn ársreikninga falli brott þar sem þau úreltust með gildistöku laga um ríkisendurskoðanda og endurskoðun ríkisreikninga, nr. 46/2016, þar sem kveðið er á um endurskoðun ársreikninga ríkisfyrirtækja sem eru rekin á ábyrgð ríkissjóðs.
Í þriðja lagi er lagt til að lögfest verði að hamfarir sem rekja megi til ásetnings eða stórkostlegs gáleysis séu ekki bótaskyldar náttúruhamfarir í skilningi laganna. Í greinargerð frumvarpsins kemur fram að með þessu sé lögfest núverandi framkvæmd og í athugasemdum um 4. gr. kemur m.a. fram að ákvæðið eigi t.d. við jarðskjálfta sem er bein afleiðing niðurdælingar vatns við nýtingu jarðhita. Í innsendum erindum og á fundi með sérfræðingi á sviði jarðvísinda var nefndinni bent á að tengsl jarðvarmavinnslu og raunverulegra jarðskjálfta væru flóknari en svo að ljóst lægi fyrir hvort eða hvenær tiltekinn jarðskjálfti væri bein afleiðing tiltekinnar framkvæmdar. Líklega væri ógerningur að sanna beint orsakasamhengi auk þess sem þekkt væri að upp- eða niðurdæling vatns á jarðhitasvæði gæti fært skjálfta til í tíma, þ.e. annaðhvort flýtt fyrir eða seinkað jarðskjálfta sem alltaf hefði orðið einhvern tíma. Þá væru orkufyrirtæki oft skyldug til að dæla niður vatni. Óvarlegt væri af þessum sökum að lögfesta ákvæðið í 4. gr. frumvarpsins ásamt lögskýringunni í greinargerð þess.
Nefndin tekur undir þessi sjónarmið og leggur til að 4. gr. frumvarpsins falli brott. Hvetur nefndin til að fram fari samráð á milli framkvæmdarvalds og hagsmunaaðila um mörk bótaábyrgðar náttúruhamfaratryggingar.
Í fjórða lagi eru í frumvarpinu lagðar til breytingar á 10. gr. laganna sem varðar eigin áhættu þannig að hlutfallstala eigin áhættu lækki en lágmarksfjárhæðir eigin áhættu hækki. Er markmiðið með breytingunni að nýta betur fjármuni vátryggingarinnar þannig að tjónþolar meiri háttar tjóna fái hærri bætur en verið hefur og að smávægileg tjón njóti að sama skapi ekki verndar.
Í fimmta lagi er með 13. gr. frumvarpsins lögfest sú kvöð á vátryggingarbætur samkvæmt lögunum að þeim skuli varið til að gera við eða endurbyggja húseign sem orðið hefur fyrir tjóni vegna náttúruhamfara, með ákveðnum undantekningum sem lýst er í greininni. Varði viðgerð á tjóni öryggi eða hollustuhætti skal Náttúruhamfaratrygging Íslands tryggja að vátryggingarbótum verði réttilega varið áður en þær eru greiddar út. Við umfjöllun nefndarinnar komu fram sjónarmið um hvort tilefni væri til að innleiða ákvæði um afleiðingar þess að ekki væri farið að þeirri skyldu sem greinin kveður á um. Telur nefndin nægjanlegt að kveðið sé á um að Náttúruhamfaratrygging Íslands tryggi rétta nýtingu bóta þegar það varðar öryggi eða hollustuhætti en að öðru leyti fari eftir almennum reglum kröfuréttar um tilvik þar sem kvöð á greiðslu sem tekið er við er ekki fylgt.
Í sjötta lagi er í frumvarpinu lagt til að kæruferli vegna ákvarðana Náttúruhamfaratryggingar Íslands verði einfaldað þannig að ekki verði lengur kveðið á um það í lögum að stjórn stofnunarinnar taki afstöðu til ágreinings um greiðsluskyldu heldur geti tjónþoli kært ákvörðun beint til úrskurðarnefndar náttúruhamfaratryggingar.
Í umfjöllun nefndarinnar var m.a. rætt um hvort rétt væri að taka upp miðlæga skráningu yfir tjón á fasteignum sem bætt hefðu verið með náttúruhamfaratryggingu þannig að kaupendur fasteigna hefðu tækifæri til að kanna hvort fasteign hefði orðið fyrir slíku tjóni og hvort staðið hefði verið að viðgerðum eða endurbótum með viðunandi hætti. Nefndin telur að til bóta gæti verið að slík miðlæg skráning væri fyrir hendi og telur vert að kannaðir verði kostir og gallar þess að hún verði tekin upp, sem og með hvaða hætti best færi á þeirri upptöku.
Á fundi með nefndinni og í minnisblaði sem nefndin fékk sent í kjölfarið leggur Fjármálaeftirlitið til að við frumvarpið bætist ákvæði um að Náttúruhamfaratrygging Íslands skuli hafa skilvirkt kerfi áhættustýringar og tryggja að nægir fjármunir væru til staðar til að standa straum af mögulegum bótakröfum, sem og um heimild fyrir ráðherra til að kveða nánar á um kröfur til áhættustýringar, fjárhagsgrundvöll og gjaldþol stofnunarinnar í reglugerð. Að höfðu samráði við ráðuneytið og Viðlagatryggingu Íslands tekur nefndin undir tillögu Fjármálaeftirlitsins og leggur til viðeigandi breytingu á frumvarpinu.
Við umfjöllun nefndarinnar um frumvarpið bárust henni kvartanir um samráðsleysi bæði á vinnslustigi þess í ráðuneytinu og við þinglega meðferð þar sem ekki hafi verið óskað sérstaklega eftir umsögnum tiltekinna hagsmunaaðila. Nefndin getur ekki svarað fyrir samráðsleysi við vinnslu frumvarpsins í ráðuneytinu en hvetur til þess að almennt sé haft ríkt samráð við hagsmunaaðila við gerð lagafrumvarpa.
Að framansögðu virtu leggur nefndin til að frumvarpið verði samþykkt með eftirfarandi
BREYTINGU:
1. 4. gr. falli brott.
2. Á eftir 16. gr. komi ný grein, svohljóðandi:
Á undan 20. gr. laganna kemur ný grein, 19. gr. a, svohljóðandi, og jafnframt orðast fyrirsögn á undan greininni svo:
Áhættustýring, endurtrygging og lántökuheimild.
Ólafur Ísleifsson, áheyrnarfulltrúi í nefndinni, er samþykkur áliti þessu.
Brynjar Níelsson var fjarverandi við afgreiðslu málsins, en skrifar undir álitið samkvæmt heimild í 4. mgr. 18. gr. starfsreglna fastanefnda.
Alþingi, 7. maí 2018.
| Óli Björn Kárason, form., frsm. |
Birgir Þórarinsson. | Bryndís Haraldsdóttir. |
| Brynjar Níelsson. | Helgi Hrafn Gunnarsson. | Oddný G. Harðardóttir. |
| Ólafur Þór Gunnarsson. | Þorsteinn Víglundsson. | Þórunn Egilsdóttir. |
